Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych administruje Funduszem Gwarancyjnym oraz zarządza jego środkami.
Przedmiotem działalności Funduszu Gwarancyjnego jest gromadzenie środków wnoszonych przez powszechne towarzystwa emerytalne (PTE) z przeznaczeniem na wypłaty na rzecz członków otwartych funduszy emerytalnych (OFE), na pokrycie szkód spowodowanych niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez powszechne towarzystwo obowiązków w ramach zarządzania funduszem i jego reprezentacji, o ile szkoda nie wystąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego.
Środki Funduszu Gwarancyjnego składają się z zasobu podstawowego i zasobu rezerwowego. Zasób podstawowy tworzony jest z wpłat dokonywanych przez powszechne towarzystwa emerytalne. Zasób rezerwowy tworzony jest z przychodów z lokowania środków Funduszu, odsetek za zwłokę w przypadku wniesienia wpłaty do Funduszu po terminie.
Fundusz Gwarancyjny funkcjonuje w oparciu o:
- ustawę z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 989, 1289 i 1717) oraz
- rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie Funduszu Gwarancyjnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 141).
Wpłaty do Funduszu Gwarancyjnego
Wysokość wpłat wnoszonych przez powszechne towarzystwa emerytalne wynosi dla każdego towarzystwa 0,3% wartości aktywów netto otwartego funduszu emerytalnego zarządzanego przez towarzystwo, według stanu na ostatni dzień wyceny w poprzednim kwartale kalendarzowym.
Wpłaty dokonywane są w formie pieniężnej. Powszechne towarzystwa emerytalne wnoszą wpłaty na wskazany przez Krajowy Depozyt rachunek bankowy prowadzony w Narodowym Banku Polskim. Ich wysokość ustalana jest kwartalnie. W przypadku dokonania wypłat ze środków Funduszu Gwarancyjnego, powszechne towarzystwa dokonują wpłat uzupełniających, mających na celu przywrócenie pierwotnego stanu środków Funduszu.
Wpłaty wniesione do Funduszu Gwarancyjnego nie podlegają egzekucji prowadzonej z majątku powszechnego towarzystwa emerytalnego.
Lokowanie środków Funduszu Gwarancyjnego
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów Krajowy Depozyt może lokować środki Funduszu Gwarancyjnego w obligacjach, bonach i innych papierach wartościowych o nieograniczonej zbywalności emitowanych oraz gwarantowanych lub poręczanych przez: Narodowy Bank Polski lub Skarb Państwa, rządy lub banki centralne państw UE lub państw, stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub państw, członków Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Krajowy Depozyt może dokonywać transferu środków Funduszu Gwarancyjnego na rachunki bankowe, w tym także na rachunki lokat terminowych, prowadzone w bankach krajowych, które posiadają fundusze własne w wysokości stanowiącej równowartość w złotych co najmniej 100 milionów euro.
Rozporządzenie określa także limity udziału lokowanych środków w poszczególnych klasach instrumentów i w poszczególnych bankach.
Wypłaty z Funduszu Gwarancyjnego
Wypłata ze środków Funduszu Gwarancyjnego może nastąpić wyłącznie na rzecz członków otwartych funduszy emerytalnych:
-
Na pokrycie szkód spowodowanych niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez powszechne towarzystwo obowiązków w ramach zarządzania funduszem i jego reprezentacji, o ile szkoda nie nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego, w zakresie, w jakim za szkody te powszechne towarzystwo nie ponosi odpowiedzialności. Wypłata w takim przypadku następuje na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu:
- ustalającego istnienie i wysokość odszkodowania należnego członkowi otwartego funduszu ze środków Funduszu Gwarancyjnego albo
- nakazującego Krajowemu Depozytowi wypłatę odszkodowania na rzecz członka otwartego funduszu ze środków Funduszu Gwarancyjnego.
- Na pokrycie szkód spowodowanych niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez powszechne towarzystwo obowiązków w ramach zarządzania funduszem i jego reprezentacji, za które odpowiedzialność ponosi powszechne towarzystwo w zakresie, w jakim szkody te nie mogą być pokryte z masy upadłości tego towarzystwa. Wypłata w tym przypadku następuje na podstawie dokumentów złożonych przez członka otwartego funduszu w Krajowym Depozycie. Wykaz dokumentów wskazany jest w § 20 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie Funduszu Gwarancyjnego.
Także w tym przypadku wypłata następuje w terminie 14 dni od dnia złożenia w Krajowym Depozycie odpowiednich dokumentów przez członków.
Regulacje nie określają górnej granicy wypłat dokonywanych z Funduszu Gwarancyjnego na rzecz poszkodowanych członków otwartych funduszy emerytalnych.
Na wypłaty w pierwszej kolejności przeznaczane są środki tworzące zasób podstawowy. Jeśli środki zasobu podstawowego okażą się niewystarczające, wypłaty w zakresie przekraczającym wartość zasobu podstawowego, dokonywane są ze środków tworzących zasób rezerwowy. Jeżeli wysokość wypłat z Funduszu Gwarancyjnego przekracza wysokość środków zgromadzonych w Funduszu, wypłaty w części przekraczającej środki zgromadzone w Funduszu pokrywane są z wpłat uzupełniających, wnoszonych przez powszechne towarzystwa emerytalne do Funduszu Gwarancyjnego w terminie 7 dni od dnia powiadomienia towarzystwa przez Krajowy Depozyt.